Kwietne dywany w Zalesiu Śląskim

Zalesie Śląskie to miejscowość w gminie Leśnica częściowo położona w granicy Parku Krajobrazowego Góra Św. Anny, w której mieszkańcy parafii (Zalesie Śląskie i Lichynia) co roku, na uroczystość Bożego Ciała, przygotowują kwietne dywany.

Kwiaty przygotowane do budowy kwietnych kobierców

Tradycja Bożego Ciała ulicami wsi w Zalesiu Śląskim liczy już ponad sto lat, ale zwyczaj układania kwietnych dywanów w Zalesiu Śląskim sięga lat 60-tych XX wieku. Dokładny rok nie jest znany, ale prawdopodobnie był to rok 1960 lub 1961 a zwyczaj kładzenia kwietnych dywanów zapoczątkował ówczesny Proboszcz ks. Ryszard Kijowski.

Przygotowania do tej uroczystości rozpoczynają się już kilka dni wcześniej. Najważniejsza jest paproć, która stanowi podłoże dla dywanów. W sąsiednich miejscowościach jak Klucz, Zimna Wódka czy Olszowa, mieszkańcy do budowy kwietnych chodników, używają również piasku, farbowanych trocin, pociętej trawy czy sztucznych materiałów. W Zalesiu Śląskim to tylko i wyłącznie paproć.

Mieszkańcy wsi budują kwietne chodniki

Kolejnym etapem przygotowań jest budowa czterech ołtarzy. Najstarszym ołtarzem, który od początku stał w tym samym miejscu, był ołtarz znajdujący się w bramie gospodarstwa rodziny Sobawa (obok restauracji). Rodzina ta budowała ten ołtarz przez 105 lat. Niestety z powodu śmierci kilku domowników i wieku pozostałych, zaprzestano budowania ołtarza w tym miejscu.

Pamiątkowa fotografia z 2007 r. części osób pracujących przy budowie ołtarza w bramie gospodarstwa rodziny Sobawa. Ołtarz w tym miejscu budowany był przez 105 lat do 2008 roku.

Od 2009 roku ołtarz ten został przeniesiony i aktualnie jest budowany między remizą OSP i kapliczką św. Jana Nepomucena przez mieszkańców Lichyni (co roku budują go naprzemiennie mieszkańcy innych ulic).

Mieszkańcy Lichyni budują ołtarz oraz chodnik między remizą OSP i kapliczką św. Jana Nepomucena od 2009 r.

Najstarszym aktualnie budowanym ołtarzem jest ten znajdujący się na ul. Św. Jadwigi obok domu rodziny Biskup. W 2015 roku minęło 70 lat od kiedy rodzina ta zajmuje się budową tego ołtarza. Rodzina ta przejęła budowę ołtarza w 1945 roku od rodziny Goerlich z tej samej ulicy. Gdy okazało się, że gospodarz domu zginął na wojnie. Wtedy jego małżonka poprosiła matkę Róży Biskup by ta przejęła ołtarz. Zgodziła się i powiedziała, że może dzięki temu jej synowie wrócą z wojny, co też się stało. W okresie wojennym nie budowano ołtarzy przy gospodarstwach tylko wokół kościoła gdzie również odbywała się procesja. Z przekazów starszych mieszkańców wiem, że w okresie wojennym w jednym roku w ogóle nie obyła się procesja Bożego Ciała.

Ołtarz przy domu rodziny Biskup. Ołtarz budowany od 1945 r.

Budowanie kwietnych kobierców w Zalesiu Śląskim rozpoczyna między godz. 4 i 5 rano w dzień Bożego Ciała bez względu na pogodę. Do ułożenia jest ok. 520 metrów kwietnego chodnika. Poszczególnymi odcinkami zajmują się rodziny, które mieszkają wzdłuż trasy a pomagają również sąsiedzi, krewni oraz znajomi.

Mieszkańcy w tym dniu ozdabiają również swoje domy

Przy ich budowie pracują wszyscy: dzieci, dorośli oraz dziadkowie. Zwyczaj ten przekazywany jest z pokolenia na pokolenie a mieszkańcy bardzo angażują się w tą piękną tradycję.

Po skończonej pracy dywany polewane są wodą aby nie zostały rozwiane przez wiatr

Fragment pomiędzy plebanią oraz kościołem budują naprzemiennie co roku mieszkańcy innych ulic. Z kolei mieszkańcy Lichyni również budują kwietny chodnik prowadzący do budowanego przez nich ołtarza.

Kapłan niosący Przenajświętszy Sakrament ulicami wsi

Jak już wcześniej wspomniałem głównym materiałem używanym jako podłoże jest paproć. Na paproci kładzie się rożnego rodzaju kwiaty w zależności od tego, które w tym czasie kwitną. Są to często: maki, piwonie, róże, kalina, dziki bez, stokrotki, bratki, tulipany oraz wiele innych kwiatów ogrodowych oraz polnych.

Mieszkańcy w drodze do kościoła podziwiają skończoną pracę. Na zdjęciu ołtarz u rodziny Kroker na ul. T. Kościuszki. Ołtarz budowany jest w tym miejscu od 1992 r.

Z kwiatów tworzone są różne wzory, ale często są to symbole jak: hostia, kielich, ryba, baranek, krzyż czy serce a także napisy IHS, M (symbol Marii Panny).

Ołtarz wykonywany przez rodzinę Biskup od 1945 r.

Mieszkańcy po skończonej pracy wracają do domów by o godz. 9.00 wziąć udział we Mszy św. a następnie w procesji Bożego Ciała, podczas której kapłan przechodzi z Przenajświętszym Sakramentem ulicami wsi po zbudowanych kwietnych chodnikach.

Górnicy ze swoim sztandarem biorący udział w procesji

Zachęcam do przybycia i zobaczenia efektów pracy mieszkańców Zalesia Śląskiego w szczególności podczas budowy kwietnych chodników. Jak przyznają sami mieszkańcy wsi praca ta integruje wszystkich i sprawia wiele radości.

Ołtarz, którym zajmuje się rodzina Tiszbierek znajdujący się na ul. Powstańców Śląskich

Mam nadzieję, że tradycja ta będzie nadal pielęgnowana przez kolejne pokolenia a zwyczaj ten, bardzo rzadki, będzie powodem do satysfakcji.

Mieszkańcy biorą udział w procesji bez względu na pogodę

Warto również udać się do sąsiednich miejscowości jak Klucz, Zimna Wódka czy Olszowa.W tych miejscowościach również tworzy się piękne i wyjątkowe kwietne dywany. Są to jednak już miejscowości, które należą do gminy Ujazd i nie leżą w granicach Parku Krajobrazowego Góra Św. Anny.

Dzieci uczestniczące w procesji sypią kwiaty w miejscach gdzie nie ma kwietnego chodnika