Pomnik Czynu Powstańczego to główne miejsce uroczystości poświęconych pamięci poległych w powstaniach śląskich i jeden z najbardziej znanych tego typu obiektów na Śląsku.
Uroczyste otwarcie pomnika dłuta Ksawerego Dunikowskiego nastąpiło 19 czerwca 1955 r. Znajduje się on tuż nad mieszczącym się ok. 30 metrów w dole amfiteatrem. Pomnik ma postać czterech pylonów z bloków granitowych o wymiarach 100 x 80 x 40 cm i wysokości 11 metrów (2 metry ukryte są w granitowym postumencie). W środku postumentu jest rozległa sala, która nigdy nie została zagospodarowana. Można z niej wejść do wnętrza pylonów – w każdym jest kanał prowadzący na szczyt wieży. Do jego budowy zużyto ponad pięć tysięcy ton różnych materiałów budowlanych.
Dzisiejszy pomnik znajduje się w miejscu, w którym niegdyś znajdowało się mauzoleum ku czci pięćdziesięciu jeden (lub pięćdziesięciu) poległych Niemców. Jesienią 1945 roku, po przegranej przez hitlerowców drugiej wojnie światowej, mauzoleum zostało wyburzone.
21 maja 2014 r., w uroczystościach związanych z obchodami 90. rocznicy III powstania śląskiego udział wziął prezydent RP Bronisław Komorowski. Co roku w maju pod Pomnikiem Czynu Powstańczego mają miejsce uroczystości upamiętniające III powstanie śląskie.
